به گزارش مشرق، علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران، در هفته‌ای که گذشت سفری به ژنو داشت. او در این سفر ضمن دیدار با «وولکر ترک» کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل درباره وضعیت غزه به گفت‌وگو پرداخت و یک روز بعد هم با «انریکه مورا» معاون «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو دیدار و درباره اوضاع غزه و آخرین وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها گفت‌وگو کرد.
معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران عصر روز چهارشنبه دهم آبان ماه در دیدار با «وولکر ترک» کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل از وی خواست برای توقف فوری کشتار مردم بیگناه فلسطین و جلوگیری از نقض بیشتر حقوق بشر به غزه سفر کند. وی با ابراز نگرانی شدید از تداوم قتل عام مردم غزه و کشتار کودکان و زنان و مردم بیگناه توسط رژیم صهیونیستی و نقش آمریکا و چند کشور غربی در حمایت از تداوم جنایت در غزه، از کمیسر عالی حقوق بشر به عنوان عالی‌ترین مرجع بین‌المللی حقوق بشر، خواست تلاش موثری برای جلوگیری از کشتار بیگناهان و ممانعت از تداوم نقض جدی و نظام‌مند حقوق بشر مردم فلسطین توسط رژیم صهیونیستی صورت دهد.
علی باقری همچنین در ژنو با «انریکه مورا» معاون مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو کرد و در همین خصوص در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت :«در ملاقات با انریکه مورا در ژنو، در خصوص تحولات مهم منطقه‌ای و بین‌المللی، به ویژه شرایط وخیم بشری در غزه تبادل نظر کردیم. آخرین وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها نیز مورد بحث قرار گرفت.»
انریکه مورا هم روز پنجشنبه ۱۱ آبان ماه در صفحه شخصی خود در شبکه ایکس درباره این دیدار نوشت: «در این برهه حساس در منطقه تبادل‌نظر به موقعی با باقری کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران درباره موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی داشتیم.» وی دیپلماسی و تعامل را بهترین راه برای جلوگیری از تشدید تنش‌ها خواند.
سفر باقری به ژنو یک هفته بعد از سفرش به مسکو انجام شد. او هفته قبل از آن هم به مسکو رفت و با سه تن از معاونان وزرای خارجه روسیه از جمله «سرگئی ریابکوف» در روز پنجشنبه ۴ آبان ماه ۱۴۰۲ دیدار و گفت‌وگو کرد. ریابکوف هم ۱۶ مرداد ۱۴۰۲ سفری دو روزه به تهران داشت و در این سفر با علی باقری دیدار و درباره مناسبات دوجانبه، آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی و مذاکرات رفع تحریم بحث و تبادل نظر کرد.
رایزنی‌های علی باقری در مسکو و ژنو با ریابکوف و همچنین انریکه مورا در حالی صورت گرفته که پیش از این حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه به ابتکار سلطان عمان در خصوص برجام اشاره کرده بود. البته در این میان ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه دهم مهر ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره این طرح گفت: طرح سلطان عمان نه یک توافق و طرح جدید، بلکه ابتکارعملی برای نزدیک کردن دیدگاه‌های طرفین و بازگشت همه طرف‌ها به چارچوب برجام است.
امیرعبداللهیان همچنین اخیرا در سفر به نیویورک و در گفت‌وگویی با رادیو ملی آمریکا (NPR) درباره این طرح اظهار داشت: ما برای بازگشت همه طرف‌ها به تعهداتشان در برجام ماه‌ها گفت‌وگو کردیم. الان مدتی است طرحی از طرف سلطان عمان در این رابطه روی میز قرار دارد. آنچه که برای تبادل زندانیان ایران و آمریکا اتفاق افتاد، بخشی از آن بود. آن طرح هنوز روی میز است. ما همچنان از بازگشت همه طرف‌ها به تعهداتشان در برجام استقبال می‌کنیم.
* ابتکار سلطان عمان روی میز
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران پیش از این و در اول آبان ماه نیز در نشستی خبری در این باره گفت: ابتکار سلطان عمان همچنان روی میز است. تحولات منطقه قطعا روی گفت‌وگوها آثاری را دارد. بازگشت همه طرف‌ها به برجام در دستورکار دولت قرار دارد و جزو کارویژه‌های وزارت خارجه است و ابتکارات سلطان عمان به صورت فعال در این رابطه در جریان است.
مقامات جمهوری اسلامی ایران پیش از این بارها و بارها اعلام کرده بودند که به روند دیپلماسی و مذاکره برای بازگشت به توافق برجام پایبند هستند، ولی روابط خارجی و بین‌المللی خود را صرفا به برجام گره نمی‌زنند و به تلاش‌ها برای بی اثر و خنثی کردن تحریم‌ها ادامه خواهند داد.
آخرین باری که علی باقری و انریکه مورا با یکدیگر دیدار کرده بودند در نیویورک و در حاشیه هفتاد و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل بود و باقری پس از این دیدار اعلام کرد که رایزنی‌ها ادامه دارد. باقری پیش از این از برگزاری نشست با طرف‌های مذاکره کننده در برجام خبر داده بود و گفته بود که در حاشیه مجمع عمومی در نیویورک تاریخ‌هایی را برای مذاکره با دست اندرکاران مذاکرات تعیین کرده‌ایم.
معاون وزیر امور خارجه قبل از دیدار با انریکه مورا با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس (سه عضو برجام) در نیویورک دیدار و گفت‌وگو کرده بود. وی در این باره اعلام کرد: «در ادامه نشست‌های قبلی، با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و انگلیس در نیویورک دیدار کردم. ما طیفی از موضوعات مورد علاقه دو طرف از جمله مذاکرات رفع تحریم‌ها را مورد بحث قرار دادیم.» آخرین دیدار باقری و نمایندگان سه کشور اروپایی خرداد ماه سالجاری در ابوظبی انجام شده بود.
این دیپلمات ارشد ایرانی همچنین ۲۳ خرداد از دیدار و گفت‌وگو با همتایان خود از سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس در ابوظبی خبر داد و گفت: «در مورد طیفی از موضوعات و نگرانی‌های متقابل باهم گفت‌وگو کردیم». علی باقری بعد از آن هم در تاریخ‌های ۳۰ و ۳۱ خرداد ماه نیز در قطر با انریکه مورا هماهنگ کننده گفت‌وگوها و معاون بورل دیدار و گفت‌وگو کرده بود. وی در این خصوص با انتشار عکسی در توئیتر نوشت: جلسه‌ای جدی و سازنده با انریکه مورا در دوحه داشتم. در مورد طیفی از موضوعات از جمله مذاکرات رفع تحریم‌ها به بحث و تبادل‌نظر پرداختیم.
یک ماه بعد علی باقری پنجشنبه شب ۳۰ شهریور ماه از دیدار و گفت‌وگوی صریحش با انریکه مورا معاون جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خبر داد و در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، با انریکه مورا ملاقات کردم. ما گفت‌وگوهای صریحی در مورد بسیاری از حوزه‌های روابط ایران و اتحادیه اروپا، از جمله تحولات مربوط به مذاکرات رفع تحریم داشتیم. رایزنی‌ها در آینده، ادامه خواهد داشت.
البته در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک نیز حسین امیرعبداللهیان و «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو کرده بودند و بورل در محل اقامت حسین امیرعبداللهیان حضور یافت که در آن ملاقات باقری و مورا نیز حضور داشتند.
امیرعبداللهیان و بورل پس از عملیات طوفان الاقصی نیز دو بار تلفنی درباره تحولات در فلسطین گفت‌وگو کرده بودند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه تیر ماه سالجاری در گفت‌وگو با شبکه فونیکس چین اعلام کرده بود که هفته‌هاست گفت‌وگوهایی را با ۳ کشور اروپایی شروع کرده‌ایم و افزود: گفت‌وگوها ناظر بر این است که بتوانیم از سوءتفاهم‌ها عبور کرده و در مسیر تعامل و همکاری بهتری قرار بگیریم.
علی باقری قبل از آن نیز با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی در اسلو (نروژ) دیدار و گفت‌وگو کرده بود. وی دوم فروردین ماه سالجاری در توئیتی درباره این دیدار نوشت: با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی در اسلو نشستی داشتم. طیفی از موضوعات مورد علاقه و نگرانی متقابل را مورد بحث قرار دادیم.هیچ فرصتی را برای روشن کردن دیدگاه‌هایمان و هشدار نسبت به برخی سوءمحاسبه‌ها از دست نمی‌دهیم. در پیشبرد منافع ملی خود، از جمله از طریق دیپلماسی، مصمم هستیم.
امیرعبداللهیان پیش از این درباره این گفت‌وگوها عنوان کرده بود: این گفت‌وگوها از نروژ شروع شد و اخیرا در ابوظبی ادامه پیدا کرد. گفت‌وگوها ناظر بر این است که بتوانیم از سوء تفاهم‌ها عبور کنیم و ایران و سه کشور اروپایی در مسیر تعامل و همکاری بهتری قرار بگیرند.
پس از روی کار آمدن جو بایدن در آمریکا و اعلام آمادگی برای بازگشت به برجام، در اواخر دولت دوازدهم مذاکراتی برای احیای برجام بین ایران و گروه ۱+۴ و به صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا انجام و ۶ دور مذاکره در این خصوص برگزار شد که به دلیل کارشکنی‌های آمریکا به نتیجه نیجامید. پس از آن و در دولت سیزدهم دور هفتم و هشتم مذاکرات برگزار و پس از آنکه دور هشتم مذاکرات وین ۲۰ اسفند ماه ۱۴۰۰ دچار وقفه شد، تبادل پیام‌ها بین ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم و از طریق اتحادیه اروپا و برخی وزرای خارجه منطقه و اروپایی در جریان بود. جوزپ بورل اوایل تیرماه ۱۴۰۱ به تهران سفر و در پی توافق حاصله مقرر شد مذاکرات از سر گرفته شود و در همین راستا هفتم و هشتم تیر ماه مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا به واسطه انریکه مورا در دوحه برگزار شد. ایران این مذاکرات را مثبت خواند و آمریکا اعلام کرد که ایران درخواست‌های فرابرجامی داشته که این موضوع از سوی امیرعبداللهیان رد شد. دور جدید مذاکرات از روز پنجشنبه ۱۳ مرداد ماه ۱۴۰۱ در شهر وین آغاز و تا ۱۷ مرداد ماه ادامه داشت و پس از آن اعلام شد که رایزنی‌ها و تماس‌ها با هماهنگ کننده و طرف‌های دیگر ادامه خواهد یافت. در این مدت تبادل پیام‌ها به صورت غیرمستقیم و از طریق واسطه‌ها در جریان بود.
